Mevzuat
Girişim Sermayesi Fonuna Aktarılmayan Kazançların Vergisel Sonuçları: 2024 Yılı Uygulaması
Girişim Sermayesi Fonuna Aktarılmayan Kazançlarda Yeni Vergi Riski
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde (TGB) faaliyet gösteren kurumlar için vergi avantajları kritik öneme sahiptir. Ancak bu avantajların sürdürülebilmesi, mevzuatta yer alan yükümlülüklere tam uyum sağlanmasına bağlıdır. Bu kapsamda, 7263 sayılı Kanun ile 4691 sayılı Kanuna eklenen düzenlemeler doğrultusunda, belirli istisna kazançların girişim sermayesi fonlarına aktarılması zorunluluğu getirilmiştir.
İstisna Kazançların Yüzde 2’si Nereye Aktarılmalı?
1 Ocak 2024’den geçerli olmak üzere:
TGB’de AR-GE, yazılım ve tasarım faaliyetlerinden elde edilen ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden istisna edilen kazanç tutarı 2 milyon TL veya üzerindeyse,
Bu kazancın %3’ü, pasifte geçici bir hesaba alınmalı ve aynı yılın sonuna kadar:
Girişim sermayesi yatırım fonu paylarına,
Girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına,
Kuluçka merkezlerinde faaliyet gösteren girişimcilere sermaye olarak aktarılmalıdır.4691 ve 5746 Sayılı Kanun kapsamında bulunan vergi mükelleflerinin aktarmakla sorumlu oldukları tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 100.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır
Aktarım Gerçekleşmezse Ne Olur?
Eğer bu yükümlülük yerine getirilmezse:
İlgili yıl beyanında istisna edilen kazançların %20’si, istisna kapsamı dışına çıkar.
Bu nedenle eksik ödenen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.
Bu uygulama, özellikle teknoloji firmalarının muhasebe ve vergi planlamasında stratejik kararlar almasını gerektiriyor.
Yasal Dayanaklar ve Uygulama Detayları
Kurumlar Vergisi Kanunu
5520 sayılı Kanunun 6. maddesi, kurumlar vergisinin safi kurum kazancı üzerinden hesaplandığını belirtir.
Bu kazancın tespiti, Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre yapılır.
4691 sayılı Kanun
Geçici 2. madde: AR-GE ve yazılım gelirleri 31.12.2028’e kadar vergiden muaftır.
Ek 3. madde: İstisna edilen kazançların %3’ünün girişim sermayesine aktarılmasını zorunlu kılar.
Aktarılmayan tutar, %20 oranında istisna dışı kalır.
Yönetmelik Dayanağı
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 35/C maddesi, söz konusu sürecin nasıl işleyeceğine dair teknik açıklamaları içerir.
Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar
Geçici hesapların takibi muhasebe sisteminde şeffaf biçimde yapılmalı.
Aktarım yükümlülüğü yıl bitmeden mutlaka tamamlanmalı.
Aktarılmayan tutarlar, izleyen yıl beyannamesine konu edilmemeli.
Muhasebe kayıtları ve yatırım belgeleri denetimlerde izlenebilir nitelikte olmalıdır.
2024 yılı kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde 2 milyon TL ve üzerinde Teknoloji Geliştirme Bölgesi kazanç istisnası ve Ar-Ge/Tasarım İndirimi bulunan Şirketlerin 31.12.2025 tarihine kadar ilgili yatırımı yapması gerekmektedir.
10 Soru 10 Cevap
1. Girişim sermayesi fonuna aktarım zorunluluğu neyi kapsar?İstisna edilen kazançların %3’ünün yıl sonuna kadar belirli yatırımlara yönlendirilmesini.
2. Bu zorunluluk ne zaman başladı?1 Ocak 2022 itibarıyla.
3. Aktarım yapılmazsa ne olur?İstisna edilen kazancın %20’si istisna dışı kalır.
Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda;
-Teknoloji Geliştirme Bölgesi Şirketleri için yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez.
-Ar-Ge/Tasarım Merkezleri için yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın %20’si ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemez.
Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziya-ı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.
4. Ceza uygulanır mı?Vergi ziyaı cezası uygulanmadan vergi tarh edilir.
5. Yıllık kazanç sınırı nedir?Bu yükümlülük 2.000.000 TL ve üzeri istisna edilen kazançlar için geçerlidir.
6. Yıllık aktarım üst sınırı var mı?Evet, yıllık yükümlülük 100.000.000 TL ile sınırlıdır.
7. Hangi yatırımlar geçerli sayılır?Girişim sermayesi fonları, yatırım ortaklıkları ve kuluçka merkezleri.
8. Beyannameye nasıl yansır?İstisna dışında kalan tutar kurum kazancına eklenir.
9. Cumhurbaşkanının yetkisi var mı?Evet, oranları sıfıra indirme veya beş katına çıkarma yetkisi vardır.
10. Hangi yönetmelik uygulanır?Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞIAnkara Vergi Dairesi BaşkanlığıGelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı:E-38418978-02.01.2024Konu:Girişim Sermayesi Fonuna Aktarılmayan İstisna Kazançların Vergisel Durumu
İlgi:
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, 7263 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa eklenen Ek 3 üncü madde gereğince, istisna edilen kazançların yüzde ikisinin girişim sermayesi fonuna aktarılmak üzere pasifte geçici bir hesaba alındığı ancak söz konusu tutarın 2022 yılı sonuna kadar girişim sermayesi fonuna aktarılamadığı belirtilerek, Kanunun öngördüğü sürede girişim sermayesi yatırım fonu paylarına, girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına ya da mezkur Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak aktarılmayan söz konusu tutarlara ilişkin doğacak ilave verginin beyanının ve ödemesinin ne şekilde olacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun;
– Geçici 2 nci maddesinde, “Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.”,
– Ek-3 üncü maddesinde, “1/1/2022 tarihinden itibaren geçici 2 nci madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”
hükümleri yer almaktadır.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin 35/C maddesinde konuyla ilgili açıklamalara yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre, Şirketiniz tarafından teknoloji geliştirme bölgelerinden elde edilen ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden istisnaya konu edilen kazanç tutarının yüzde ikisinin pasifte geçici bir hesaba alındıktan sonra 4691 sayılı Kanunda belirtilen yatırımlara yine Kanunda öngörülen sürede aktarılmaması durumunda, ilgili dönem beyannamesinde Kanun kapsamında istisnaya konu edilen kazanç tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan kurumlar vergisi istisnasına konu edilemeyecek ve bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.
Öte yandan, mezkur Kanun kapsamında istisnaya konu edilmemesi gereken tutar ve bu tutar nedeniyle zamanında alınamayan vergilerin, bağlı bulunduğunuz vergi dairesi tarafından vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edileceği tabiidir.
…
ÖNERİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB Özelge
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.